وب ۳ چیست؟ هر آنچه درباره آن که باید بدانید

وب ۳ (Web 3.0) نسل سوم اینترنت (غیر متمرکز) است که از تکنولوژی و فناوری های مختلف استفاده می‌کند.

نوع جدیدی از اینترنت را تصور کنید که نه تنها ورودی شما را به‌صورت دقیق تفسیر می‌کند، بلکه تمام گفته‌های شما چه به صورت متن چه صدا یا هر مدل دیگری را نیز می‌فهمد. ما اکنون در نطقه شروع تکامل اینترنت قرار داریم. برخی از افراد به این نوع اینترنت وب سه می‌گویند. برخی نیز آن را وب ۳.۰ صدا می‌زنند.

وب سه طی تکامل طبیعی ابزارهای نسل قدیمی‌تر وب در ترکیب با فناوری های پیشرفته‌ای نظیر هوش مصنوعی و بلاک چین و همچنین ارتباط درونی بین کاربران و افزایش استفاده از اینترنت زاده خواهد شد؛ مشخصا، اینترنت نسل سوم ارتقائی از پیشینیان خود یعنی نسل اول و دوم اینترنت خواهد بود.

دوران وب ۱.۰ (۲۰۰۵ تا ۱۹۸۵)

وب ۱ که «استاتیک وب (Static Web)» یا «وب ایستا» نام داشت، علی‌رغم تامین دسترسی محدود به اطلاعات و تعامل کاربری پایین، اولین و قابل اعتمادترین اینترنت در دهه ۹۰ میلادی بود. در آن زمان، ساخت صفحه‌های کاربری یا حتی کامنت گذاشتن برای مقالات امکان‌پذیر نبود.

وب ۱.۰ بر خلاف وب ۲ و وب سه برای غربال‌ کردن صفحات اینترنت هیچ الگوریتمی نداشت، که یافتن اطلاعات مرتبط با موضوع مورد نظر را برای کابران بسیار دشوار می‌کرد. به زبان ساده، اینترنت نسل اول مانند به یک بزرگراه یک طرفه با مسیری باریک بود که در آن تولید محتوا تنها توسط معدودی از افراد انجام و اطلاعات بیشتر از سوی دایرکتوری‌ها تامین می‌شد.

عصر وب ۲.۰ (۲۰۰۵ تا کنون)

وب اجتماعی یا وب ۲ به‌لطف پیشرفت‌های حاصل در فناوری‌های وب مانند جاوا اسکریپت، HTML5 ،CSS3 و موارد دیگر، اینترنت را تعاملی‌تر کرد، که به استارتاپ‌ها اجازه داد تا پلتفرم‌های تعاملی مانند یوتیوب، فیسبوک، ویکی‌پدیا و بسیاری دیگر را بسازند.

از آنجایی که اکنون در وب ۲ و وب ۳ امکان توزیع و به‌اشتراک‌گذاری داده بین برنامه‌ها و پلتفرم‌های مختلف وجود دارد، این اتفاق راه را برای شکوفایی تولید محتوای کاربر محور و شبکه‌های اجتماعی هموار کرده است. مجموعه ابزارهای عصر فعلی اینترنت توسط تعدادی از نوآوران وب مانند جفری زلدمن که پیشتر درباره او صحبت کردیم، توسعه یافتند.

نسل وب ۳ (در انتظار ظهور)

وب سه مرحله بعدی تکامل وب است که اینترنت را هوشندتر یا اطلاعات را از طریق قدرت سیستم‌های AI با هوشی انسان‌گونه‌ تر پردازش خواهد کرد که برای کمک به کاربران، قابلیت اجرای برنامه‌های اسمارت را دارد.

تیم بارنرز-لی گفته بود که سمانتیک وب قرار است با سیستم‌ها، مردم و دستگاه‌های خانگی رابطی «خودکار» داشته باشد؛ بدین منظور، تولید محتوا و پردازش‌های تصمیم‌گیری، هر دوی انسان‌ها و ماشین‌ها را درگیر خواهد کرد. این امر تولید و توزیع هوشمند محتواهای بسیار شخصی‌سازی‌شده را برای تمام مصرف‌کنندگان اینترنت فعال خواهد کرد.

معایب وب ۱ و وب ۲ چیست ؟

وب ۲ برای حل مشکلات وب ۱ ایجاد شد؛ با ظهور وب ۲ امکان فعالیت در فضای وب برای بسیاری از کاربران فراهم شد؛ در وب ۱ و ۲ افراد و کسب‌وکارها برای ارتباط و کار با طرف‌های مختلفی که نمی‌شناسند، از طریق واسطه‌ها اقدام می‌کنند؛ وجود واسطه‌ها، هزینه و زمان انجام فعالیت‌ها را به طور چشم‌گیری کاهش می‌دهد.

وب ۲ امکان ایجاد کسب‌وکارهای بین‌المللی را فراهم کرده است. امروزه میلیاردها کاربر در برخی از پلتفرم‌های وب ۲ با همدیگر فعالیت می‌کنند که نشان‌‌دهنده اهمیت آن است. در حال حاضر، بسیاری از کاربران به شدت به این پلتفرم‌ها وابسته هستند و این ریسک بزرگی برای بسیاری از شرکت‌ها و افراد به حساب می‌آید چرا که پلتفرم، قدرت تخریب هر کسب‌و‌کاری را در بستر خود دارد؛ در حالی که تعاملات امروزی در مقیاس جهانی به راحتی و سریع اتفاق می‌افتد و این یک مزیت بزرگ است، تبلیغات دیجیتال در پلتفرم‌های مذکور ارزش ۲۰۰ میلیارد دلاری دارد که در آن اطلاعات کاربران به عنوان محصول مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با این توضیحات، بزرگترین عیب اینترنت نسل دوم، تجمع قدرت در دست شرکت‌های واسطه است؛ نقش این شرکت‌ها به عنوان واسطه برقرای اعتماد بین افراد است، اما امروزه خود این شرکت‌ها تبدیل به یک عامل خطرناک برای کاربران شده‌اند.

به طور کلی موارد زیر را می‌توان به عنوان معایب و نقصان‌های اینترنت نسل ۱ و ۲ مطرح کرد:

1. مالکیت شرکت‌ها بر اطلاعات کاربران
2. امکان سانسور و حذف اطلاعات کاربران
3. امکان منع کاربران از فعالیت در پلتفرم مورد نظر
4. عدم وجود سیستم پرداخت کارا
5. فروش اطلاعات کاربران و نقض حریم خصوصی افراد
6. تغییر ذائقه افراد با کاتالیزه‌کردن محتواها در بستر وب

وب ۳ به منظور رفع این مشکلات و ارئه نسل جدیدی از اینترنت که در آن قانون‌گذاری و مالکیت کار در اینترنت باهمه است، ایجاد شده است.

ویژگی های وب ۳

در این قسمت از مقاله به معرفی چند نمونه از ویژگی های وب ۳ خواهیم پرداخت:

• غیرمتمرکز

این ویژگی یک اصل اساسی در Web 3 است. در وب ۲، رایانه ها از HTTP در قالب آدرس های وب منحصر به فرد برای یافتن اطلاعات استفاده می کنند که در یک مکان ثابت، عموما در یک سرور ذخیره می شود. با وب ۳ از آنجایی که اطلاعات بر اساس محتوای آن یافت می شود، می توان آن را در چندین مکان به طور همزمان ذخیره کرد و در نتیجه غیرمتمرکز شد. این امر پایگاه های اطلاعاتی بزرگی را که در حال حاضر توسط غول های اینترنتی مانند فیس بوک و گوگل نگهداری می شوند، از بین می برد و با واگذاری کنترل بیشتر به کاربران از غنی سازی بی رویه آنها جلوگیری می کند.

با وب ۳، داده های تولید شده توسط منابع محاسباتی متفاوت و قدرتمند، از جمله تلفن های همراه، لوازم خانگی، رایانه های رومیزی، وسایل نقلیه و حسگرها، توسط کاربران از طریق شبکه های داده غیرمتمرکز فروخته می شود و تضمین می کند که کاربران کنترل مالکیت خود را حفظ می کنند.

• بدون مجوز

وب ۳ علاوه بر غیرمتمرکز بودن و مبتنی بر نرم افزار متن باز، به کاربران اجازه می دهد مستقیما بدون مراجعه به واسطه مورد اعتماد با هم تعامل داشته باشند و بدون مجوز شرکت کنند. در نتیجه برنامه های وب۳ بر روی بلاک چین یا شبکه های همتا به همتای غیرمتمرکز یا ترکیبی از آنها اجرا می شوند. به اینگونه برنامه های غیرمتمرکز dApp گفته می شود.

• هوش مصنوعی و یادگیری ماشین

در وب ۳، رایانه ها قادر خواهند بود اطلاعات را مشابه انسان ها از طریق فناوری های مبتنی بر مفاهیم وب معنایی و پردازش زبان طبیعی درک کنند. وب۳ همچنین از یادگیری ماشینی استفاده می کند، که شاخه ای از هوش مصنوعی AI است که از داده ها و الگوریتم ها برای تقلید از نحوه یادگیری انسان ها استفاده می کند و به تدریج دقت آن را بهبود می بخشد.

• قابلیت اتصال و فراگیر بودن

با Web 3، اطلاعات و محتوا بیشتر به هم متصل می شوند و با برنامه های متعدد و با تعداد فزاینده ای از دستگاه های روزمره متصل به وب به عنوان مثال اینترنت اشیا قابل دسترسی هستند.

کلام آخر

در این مقاله تلاش کردیم مبانی وب ۳.۰ را به زبان ساده توضیح دهیم و نقاط تمایز آن از نسل‌های قبلی وب را بیان کنیم. همچنین رابطه بین وب ۳.۰ و بلاک چین را بررسی کردیم؛ چراکه حدس می‌زنیم این مسئله سؤال خیلی از کاربران باشد.

بسیاری از دوست‌داران ارزهای دیجیتال درباره ارتباطی که بین وب ۳ و بلاک چین وجود دارد اطلاعات دقیقی ندارند. برخی از آنها وب ۳ و بلاک چین را معادل یکدیگر می‌دانند و برخی دیگر فکر می‌کنند وب ۳ زیرمجموعه‌ای از بلاک چین است؛ در حالی که هیچ‌یک از این دو درست نیست.

نسل سوم اینترنت در حقیقت به هر پروژه‌ای در اینترنت اشاره دارد که به‌صورت غیرمتمرکز اداره شود و هوش مصنوعی نقش پررنگی در عملکردهای آن داشته باشد.

حال این پروژه غیرمتمرکز می‌تواند مبتنی بر بلاک چین باشد یا مبتنی بر هر شبکه غیرمتمرکز دیگری؛ اما نمی‌توان این را هم انکار کرد که در حال حاضر بلاک چین قوی‌ترین دفترکل توزیع‌شده و غیرمتمرکز دنیاست که میزبان اکثر پروژه‌های وب ۳ هم هست.

---

در این رابطه بیشتر بدانید

بیشتر بدانید: شهر فوکوئوکای ژاپن می خواهد به مرکز وب ۳ تبدیل شود

بیشتر بدانید: وب ۳ در ۱۰ سال آینده ۱.۱ تریلیون دلار به تولید هند می افزاید